در دو مقاله قصد داریم شما را با اصطلاحات پوشش آلات و زیور آلات اسب زیبای ترکمن آشنا کنیم؛ اسب های بلند قد و زیبایی که با این پوشش های زیباییشان دو چندان می شود.
ایچرگی
نمد کوچکی است به طول وعرض حدود نیم متر، جنس آن بیشتر از نمد است. قبل از اینکه زین اسب را بگذارند، ایچرگی را پشت اسب زیر زین اسب، می گذارند تا هنگام سوارکاری فشار و ضربه های وارده از طرف زین بر ستون فقرات و پشت اسب جلوگیری کند.
تیکیلتکی
جزو پوشش آلات اسب می باشد.از جنس نمد و چرم بوده وبه صورت نمدی ضخیم با رویه چرمی است که روی ایچرگی، قبل از زین ( ایر ) گذاشته می شود. کار تیکیلتکی این است که از حرکت کردن و سرخوردن زین بر روی ایچرگی جلوگیری می کند.
گزرمن کچه
جزو پوشش آلات اسب می باشد، گزرمن کچه پوششی است از جنس نمد که بر روی ایچرگی گذاشته می شود.
قزل جل
جزو پوشش آلات اسب ترکمن می باشد، جنس آن از نمد و پارچه ای قرمز رنگ بوده و به این صورت است که نمد و پارچه ی قرمز رنگ بر روی هم دوخته می شوند. این پوشش از روی گزرمن کچه گذاشته می شود و همچنین قبل از شروع مسابقات، بعد از آماده شدن اسب تا شروع مسابقات، از روی زین اسب این پوشش را روی اسب می اندازند و دارای بندی نیز می باشد که از جلوی گردن اسب بسته می شود.
قارینسا
جزو وسایل بستن و محکم نگه داشتن پوششهای اسب ترکمن می باشد، جنس آن از پارچه می باشد که بعد از جل به مانند کمربند استفاده می شود و دارای سه حلقه برای بستن می باشد. قارینسا را به طور محکم از روی جل می بندند.
بورمن کچه
بورمن کچه بیشتر در فصل زمستان و هوای سرد مورد استفاده قرار می گیرد و پوششی کامل است که از بالای گوشها و ابتدای گردن تا پاهای اسب را می پوشاند. جنس آن از نمد می باشد.
کتن
این پوشش در فصل زمستان و هوای سرد در مواقعی که در طویله جا برای نگهداری اسب نباشد مورد استفاده قرار می گیرد و بزرگتر از بورمن کچه بوده و از روی بورمن کچه، این پوشش گذاشته می شود و جنس آن از کتان است.
ایر (زین)
ایر همان زین است و برای نشستن سوارکار بر روی اسب در حین سوارکاری می باشد. جنس آن از چرم است. در قدیم الایام زین را از جنس چوب و چرم می ساختند.
چکی
چکی به مانند کمربندی است که از روی زین می آید و دو سر آن را در زیر شکم اسب به هم می بندند و کار آن محکم نگه داشتن زین اسب می باشد. چکی در حین سوارکاری از عقب جلو شدن و حرکت زین جلوگیری می کند. چکی از جنس چرم بوده و به صورت نوار و به درازای تقریبا یک متر می باشد. از طناب ابریشمی نیز به جای نوار چرمی به عنوان چکی استفاده می شود.
آلاجا یوب
از زینت آلات اسب است که به صورت گردنبند به دور گردن اسب بسته می شود. آلاجا یوب را ترکمنها بر اساس اعتقادات خود و برای اینکه اسب چشم نخورد می بندند.
اورتمن کچه
جزو پوشش آلات است که بزرگتر از گزرمن کچه بوده و این پوشش از روی قزل جل و گزرمن کچه می آید و جنس آن از نمد است.
قامچی
قامچی (شلاق) از وسایل سوارکار برای کنترل اسب می باشد، قامچی انواع مختلف دارد و از یک دسته که ممکن است جنسش از چوب و یا استخوان باشد درست شود و یکسری رشته یا رشته های چرم خشک به صورت نواری به دسته متصل می شود. در قدیم الایام ترکمنها دسته قامچی را به شکلهای زیبا با طلا و نقره تزیین می کردند.
قولانگ
از وسایل بستن و محکم نگه داشتن پوشش آلات اسب ترکمن می باشد و به مانند چکی عمل می کند برای بستن تمام پوششها نیز استفاده می شود.
پالانچا
که به آن قوپچی نیز می گویند. پالانچا را روی پوشش های اسب می گذارند. کار آن جلوگیری از فشار و آسیب های ناشی از محکم بستن قولونگ و چکی به بدن اسب می باشد.
یلپه ووچ
به گوزلیک هم معروف است. یلپه ووچ جلوی صورت اسب قرار می گیرد و با حرکت سر اسب تکان خورده و موجب می شود که حشرات مزاحم صورت و چشم نشده و اسب را اذیت نکنند.
نال
همان نعل است.
باش طناب
سوارکار موقعی که پیاده روی می کند، با این طناب دهنه اسب را می گیرد و اسب را به دنبال خود می کشاند.
یان طناب
طنابیست بلند که که یک سر آن به میخ طویله بسته می شود و برای بستن اسب به یک جای ثابت استفاده می شود.
کله کی
بر روی صورت اسب بسته می شود و یان طناب و باش طناب به آن وصل می شود.
اویان
همان افسار اسب است. سوار کار در حین سوار کاری اسب را با اویون کنترل می کند.
برگرفته از مقاله محمود پایدار (تکه)
