اگر بخواهیم جل را در کل معنا کنیم باید بگوییم به هر نوع پوششی در واقع جل گفته می شود.تاریخ دقیقی از زمان استفاده از جل اسب در ایران وجود ندارد اما قدیمی ترین کشفی که از این پوشش دیده شده مربوط به کشفیات باستان‌شناسان در تپۀ پازیریک متعلق به دورۀ هخامنشیان در حدود سدۀ ۳-۴ ق م باشد.
در ادامه تصویر یک اسب با جل نمدین نقش دار و مرصع را خواهید دید که نمونه ای زیبا و دیدنی از جل های چهارپایان سلطنتی می باشد.
به طور کلی باید گفت از جل برای زیبایی و همینطور گرم نگه داشتن اسب استفاده می شد.
نمونه های اولیه جل بیشتر از پشم گوسفند، و موی بز و شتر بافته می شد.
بافت جل بیشتر در جوامع ایلی و عشایر کوچ رو رواج داشت.
در قدیم زنان عشایر جل را از پشم می بافند و سوزن دوزی می کردند.
این جل ها یکی از زیباترین و رنگارنگ ترین دست بافته های زنان عشایر محسوب میشود اما امروزه بیشتر با پنبه جل را می بافند.
بغیر از جل های زیبایی که عشایر می بافند ما جل های دیگر با کاربردهای متفاوتی داریم.
انواع جل اسب
جل اسب حوله ای :
به دلیل خاصیت جذب آبی که دارد بعد از مسابقات و تمرینات برای جلوگیری از برخورد باد با اسب عرق دار پشت آن می انداختند.
توری :
برای حفظ اسب در برابر حشرات استفاده می شود.
گلیم:
این نوع امروزه برای حفظ سنت قدیمی و نمایش و تزیین کاربرد بیشتری دارد.
تابستانی:
این نوع برای حفظ اسب در گرمای تابستان و سوزش آفتاب مورد استفاده است.
زمستانی :
برای استفاده در پشت اسب مناسب نخواهد بود.
پاییزی :
در زمستان برای حفظ گرمای بدن اسب و جلوگیری از بیماری روی پشت آن می انداختند.
نحوه استفاده از جل
جل دارای سه بند است که یک بند از جلو روی سینه ی اسب و یک بند در عقب زیر دم و دیگری که از دو طرف در زیر شکم بسته می گردد تا از حرکت جل به طرفین و به سمت جلو و عقب جلوگیری کند.
بهترین زمان برای استفاده از جل در زمان استراحت به خصوص در فصول سرد بر روی بدن اسب خواهد بود.
فراموش نکنید بهتر است در هنگام سواری اسب بدون جل باشد و دوباره در پایان سواری جل را به اسب بپوشانید.
زیرا جل در نقش عرق گیر با بدن اسب عمل میکند و نقش مهمی در گرم نگه داشتن بدن اسب دارد.
انتخاب ابعاد مناسب برای جل اسب
جل در سایزبندی های متنوع اعم از ۹۰ مناسب برای اسبهای پونی و تا سایز ۱۴۰ برای اسبهای ورزشی و خارجی قابل استفاده می باشد.
نحوه ی انتخاب سایزبندی به این صورت است که :
با متر از ابتدای جدوگاه تا قسمت شروع دم اسب ( یا به اصطلاح نرگسی دم ) اندازه گیری کرده و سپس سایز مورد نظر را در قسمت مشخص انتخاب کنید.
طراحی مناسب برای جل
یک پارچه مستطیل که به دو بازوی پهن که به آن دستک می گویند متصل میشود.
این دستک ها سینه ی اسب را می پوشانند.
دستک ها با نواری به عرض ۱۰ سانت و طول تقریبا ۷۰ سانت به یکدیگر بسته می شوند که خفتک نام دارد.
در قدیم برای زیبایی جل ها از ابزار و هنرهای مختلفی مثل سوزن دوزی، تکه دوزی، اویز کردن منگوله و غیره استفاده می کردنند.
جل در اقوام گوناگون و متناسب با شرایط اقلیمی و جوی با نخ های متفاوت از جمله پشم و موی شتر و موی بز و غیره و متناسب با سلیقه های متفاوت بافته میشد.
اما امروزه این نقش و نگارها در استفاده ی شهری از جل اسب کاهش یافته اما همچنان در بین خود اقوام مشهود است.
اندازه ی جل ها متناسب با جسم اسب است.
