گام‌های نخست و عملی برای ثبت جهانی اسب نژاد کردی در دنیا با حضور متخصصان بین‌المللی و برجسته ژنتیک اسب در کردستان برداشته شد.
اسب حیوانی است که از گذشته‌های دور تا به امروز در زندگی انسان نقش پرثمر و باارزشی را ایفا کرده است.
از استفاده در باربری‌ها در کنار سایر حیوانات مختص این کار تا بهره بردن از آن برای سواری که اتفاقا مهم‌ترین ویژگی این حیوان بوده همگی گویا و شرح حال زندگی اسب در طول دوران‌ها است.
نژادهای مختلفی از اسب در دنیا وجود دارند که بسیاری از آنها به ثبت جهانی رسیده و با مختصاتی شناخته شده از آنها در دنیا استفاده می‌شود.
با این حال هنوز برخی نژادهای اسب به دلیل نبود اطلاع و شناخت کافی در آن در دنیا مهجور مانده که اسب کردی نیز یکی از این گونه‌های مهم است.
نژاد کردی یکی از اصیل‌ترین نژادهای اسب ایرانی است که براساس نظر بسیاری از کارشناسان، اسب عرب در 2 هزار سال گذشته از این نژاد تکثیر یافته است.
این اسب قدی به طور متوسط 170 سانتی‌متر با بدن کوتاه، اندامی عضلانی و سینه فراخ، پرنقش، پرخون و دست و پا و کمر قوی دارد و از قدیم‌الایام وجود آن همواره برای خانواده‌ها مایه فخر و مباهات بوده است.
اسب اصیل نژاد کردی علاوه بر توانمندی جسمانی، بسیار باهوش، مطیع، صبور و مقاوم در مسافت‌های طولانی است و به همین دلیل همواره در مسابقات استقامت و چوگان بسیار موفق ظاهر می‌شود.
اسب کردی به دلیل ویژگی‌های ممتاز خود از ابعاد گوناگون قابل توجه است و برای حفظ نژاد اینگونه اسب باید تمهیدات لازم به کار گرفته شود.
تلاش‌هایی طی چندین سال اخیر در راستای معرفی و شناساندن نژاد اسب کردی انجام شده است بلکه با ثبت توسط مجامع و سازمان‌های جهانی مربوط، بتوان این گونه را بیشتر معرفی کرد.
در همین راستا پروفسور ارنست بیلی از متخصصان ژنتیک و استاد ژنتیک دانشگاه کنتاکی آمریکا در استان کردستان حضور یافت تا با بررسی ویژگی‌های اسب کردی مقدمات لازم برای ثبت این نژاد در دنیا به انجام برسد.
تیپیک اسب کردی منحصر به فرد است
وی با بیان اینکه این مطالعات در ارتباط با ژنتیک اسب است، می‌گوید: در سال 1995 عده‌ای از محققان در جهان در قالب یک تشکل غیر دولتی بین‌المللی تصمیم بر راه‌اندازی مرکز تحقیقاتی ژنتیک گرفتند.
پروفسور بیلی ادامه می‌دهد: این مرکز در حال حاضر هماهنگ‌کننده پروژه ژنتیک اسب در جهان است و طی چند سال گذشته مطالعات تحقیقاتی در مورد گونه‌های انسان و سپس دامی شروع شده است.
وی با اشاره به آغاز این تحقیقات در ارتباط با اسب اظهار می‌کند: در مورد شاخصه‌های ژنتیکی اسب بررسی‌های لازم را انجام داده‌ایم و اسب کردی نیز در همین ارتباط مد نظر ما بوده است.
محقق ژنتیک دانشگاه کنتاکی آمریکا، اسب کردی را بسیار زیبا می‌داند و با بیان اینکه تاکنون نظیر آن را در هیچ کجای جهان مشاهده نکرده‌ام، می‌گوید: چنین تیپیکی در اسب منحصر به فرد است.
گفتنی است؛ پروفسور بیلی اخیراً در نخستین کنگره بین‌المللی و سیزدهمین کنگره ژنتیک ایران که در سالن همایش‌های بین‌المللی دانشگاه شهید بهشتی تهران، برگزار شد نیز به ایراد سخنرانی پرداخت.
10 درصد اسبهای کشور از نژاد کرد هستند
همچنین دبیر هیئت سوراکاری کردستان و عضو کمیته استقامت کشور در خصوص سفر پروفسور بیلی و اهداف وی به فارس ابراز می‌کند: وی رئیس پروژه جهانی ژنومیک است و هر نژاد جدیدی از اسب که قرار باشد در دنیا به ثبت برسد باید مورد تأئید او قرار بگیرد.
اقبال میهمی با بیان اینکه نژاد اسب کردی در جهان ثبت نشده است، اظهار می‌کند: برای این منظور طی چندین سال گذشته تلاش فراوانی به منظور ثبت این نژاد داشتیم و حضور پروفسور بیلی نیز در همین راستا صورت گرفته است.
وی با بیان اینکه اسب کرد در زمره نژادهای خاص است، تصریح کرد: میکروچیپ‌هایی در زیر گردن اسب برای شناسایی وی قرار داده‌ایم که حاوی مشخصات هر اسبی باشد.
دبیر هیئت سوارکاری کردستان اضافه می‌کند: از طریق مرکز اصلاح نژاد که زیر مجموعه سازمان جهاد کشاورزی است فعالیت‌های خود را ساماندهی کرده‌ایم و هدف نهایی ما معرفی این نژاد به سازمان‌های جهانی بود.
میهمی با تأکید بر اینکه اسب کرد دارای چند تیره مختلف است، ثبت جهانی این نژاد را موجب رشد در زمینه صنعت اسب می‌داند و می‌گوید: این صنعت جزو صنعت‌های برتر دنیا است و متأسفانه در حال حاضر اسب کرد سهمی در این بازار سودآور ندارد.
عضو کمیته استقامت کشور با تأکید بر اینکه می‌توان در پرورش اسب به خوبی بهره اقتصادی را شاهد بود، خاطرنشان می‌کند: در حال حاضر کره اسب عرب، قیمتی بین 50 تا 200 میلیون تومان دارد و در صورتی که اسب کردی ثبت جهانی شود می‌تواند، حتی از این مبلغ نیز بیشتر در بازارها سودآوری داشته باشد.
وی، هزینه صرف شده برای پرورش هر اسب از نژاد کرد را 15 میلیون تومان عنوان می‌کند و می‌افزاید: صادرات اسب از دیگر موضوعاتی است که می‌توان با توجه به آن صرفه اقتصادی را دنبال کرد.
میهمی با اشاره به قابلیت‌های فراوان اسب کرد بویژه در رشته‌های استقامت و چوگان، بیان می‌کند: به نظر می‌رسد 10 درصد اسبهای موجود در کشور از نژاد کرد باشند، اما اگر رسیدگی لازم به آنها انجام نشود این تعداد به طور چشمگیری کاهش خواهند یافت.
دبیر هیئت سوارکاری کردستان اظهار می‌کند: برخی استان‌های دیگر قصد داشتند اسب کرد را به نام استان خود ثبت کنند که خوشبختانه با پیگیری‌های فراوان از این مسئله جلوگیری شد.
وی، اسب کرد را دارای ویژگی‌هایی چون قدرت بدنی بالا با وجود جثه ریز دانست و تأکید می‌کند: تحقیقات جدید نشان می‌دهد اسبهای عرب کنونی نیز همان اسب کرد هستند که با پرورش در شرایط آب و هوایی متفاوت دچار تغییر شکل ظاهری شده‌اند.
میهمی با بیان اینکه خون‌گیری از طریق مرکز اصلاح نژاد اسبها انجام شده است، می‌گوید: پس از تکمیل این پروسه، برای بحث‌های علمی‌تر یا باید نمونه‌‌ها به خارج انتقال یافته و یا آنکه با پایه‌های ژنتیکی دیگر مقایسه شود.
دبیر هیئت سوارکاری کردستان با یادآوری تاریخچه فعالیت اسب کردی در رقابت‌های استقامتی از سال 51 می‌گوید: آن زمان استقامت اسبهای کرد بی‌نظیر بود اما پس از کش و قوس‌هایی که ایجاد شده بود تا چند سال قبل موضوع استقامت برای این اسبها فراموش شده بود.
وی در پایان با بیان اینکه در حال حاضر تیم استقامت کردستان در کشور حرف نخست را می‌زند، اینگونه صحبت‌های خود را پایان می‌دهد که مهم‌ترین نکته اینکه می‌توان از اسب کرد به بهترین شکل استفاده کرد به شرط آنکه موارد لازم و تمهیدات مورد نیاز را فراهم کرد.
فارس / کیوان قاسمی
